سمیه

از زمزمه دلتنگیم
از همهمه بیزاریم
نه طاقت خاموشی
نه میل سخن داریم...
ما خویش ندانستیم
بیداریم یا خوابیم
گفتند که بیدارید
گفتیم که بیداریم
من راه تو را بسته
تو راه مرا بسته
امید رهایی نیست
وقتی همه دیواریم

آشنایی من با سمیه به سال اول دبیرستان برمی گرده. هیچ وقت رفیق گرمابه و گلستان نبودیم اما با این که بیشتر از ۹۰٪ عقایدشو قبول نداشتم٬ براش بی نهایت احترام قایلم.

به قول فروغ "پشت میزهای مدرسه مسلول" گاهی آدمو با جونورهایی مواجه می کنه که مات می مونی کدوم ابلهی گفته بچه ها معصومن. به سالهای مدرسه که برمی گردم به این نتیجه می رسم که بچه ها پلان کثافتکاریهای بزرگسالین تو مقیاس کوچکتر٬ فقط چون تجربه و تواناییهاشون کمتره. بالاخره هیچ کس مثلن از ۱۸ سالگی به این ور که یه دفعه از این رو به اون رو نمی شه.

قضیه وقتی بیخ پیدا می کنه که از بد حادثه تو مدرسه بچه نابغه ها افتاده باشی. یه عده نوجوون عصبی که تموم شور زندگی و هیجان دوره بلوغ براشون ممنوعه تا روز کنکور. دنیا قراره روز کنکور به آخر برسه یا اصولن تازه شروع بشه. حالا فکرشو بکن طرف از خانواده به اصطلاح فرهیخته ای هم باشه و ادعای هوش و درک و شعور هم بکنه و بقیه رو به تخمدانش نگیره. خانم مدیر (پدر یکی از بچه ها بهش می گفت خانم رئیس!) ادعاش اینه که سالهاست با روش بچه ها رو به جون هم انداختن و ازشون انتظارهای ماوراءالطبیعه داشتن٬ داره دکتر و مهندس تحویل جامعه می ده. خدا نصیب دشمنتون کنه همچین جاییو انشاالله و بدا به حال جامعه ای که قشر فرهیخته اش اینا باشن (این جمله آخریو دبیر دانش اجتماعی ما یه روز سرکلاس گفت و حالا می فهمم چقدر راست گفت)

خلاصه سمیه رو همچین جایی دیدم. مسلمون دوآتیشه بود. این که می گم مسلمون بود یعنی اسلام رو دربست و کمپلت قبول داشت و برخلاف خیلیا ادا اصول شترمرغی درنمی آورد: از اینا که رگ گردنشون واسه دفاع از اسلام می زنه بیرون بعد سر احکامی مثل سنگسار و دست و پا بریدن من من می کنن که اینا مال هزار و چهارصد سال پیشه. واسه سمیه از این خبرا نبود. اسلام با تمامیت محتواش تنها راه رستگاری بشر بود الی الابد. نکته دیگه این که سمیه برخلاف اکثر هم تیپیهاش با اسلام کاسبی نمی کرد. نه تو کار کسی کنجکاوی می کرد نه منت عمله اکله های حکومتو می کشید. نهایت امر به معروف و نهی از منکرش نگاهی به آسمون بود و جمله خدا همه ما رو هدایت کنه.

سمیه نیومده بود تا زندگیشو بعد از کنکور شروع کنه. به نظرش فرصت کمی قبل از مرگ داشت تا خدا رو بشناسه و از خلال زندگی روزمره به تکامل برسه. از هیچ نکته تازه ای بی تفاوت نمی گذشت. حتا اگر سر فحشو به مقدستاش می کشیدی٬ به جای داد و فریاد با دقت گوش می داد تا شاید یه نکته تازه ای یاد بگیره و ایمانشو محکم تر کنه. بحثهای علمی و تاریخی و فلسفی که به جای خودش. خدایی آدمی مثل سمیه کم دیدم. همه ما یه جورایی ناخودآگاه در مقابل عقاید مخالف جبهه می گیریم. سمیه سر همین خوب گوش دادن و دقت کردن به تمام جزئیات٬ اطلاعات عمومی زیادی داشت و گاهی سرکلاس با دبیرها بحث می کرد.

اگه جمهوری اسلامی بنا به ادعای خودش واقعن یه حکومت ایدئولوژیک بود٬ شاید مدافعی ایده آل تر از سمیه پیدا نمی کرد. اما خب مساله اینه که ایدئولوژیک بودن هم مثل بقیه ادعاها٬ فقط یه اسم و لقبه. این موضوع این قدر واضحه که احتیاج به کنایه از مافیای نفتی و روابط دیپلماتیک و سند و مدرکهای آنچنانی نداره. کافیه درس اجتماعی کلاس چهارم دبستان رو بخونین: حکومت ایران یه مجلس قانون گذاری داره. این یعنی حاکمیت قانون. بعد یه شورای نگهبان داره که قانون رو با شرع تطبیق بده. این یعنی شرع از قانون برتره٬ یعنی حکومت ایدئولوژیک. بعد یه مجمع داره که تشخیص بده الآن طرف قانون رو گرفتن به صلاحه یا طرف شرع رو. اسم این مجمع در کمال صداقت انتخاب شده: مجمع تشخیص مصلحت نظام! یعنی مصلحت نظام هم از قانون بالاتره هم از شرع!!!! می تونستن لااقل اسمشو تشخیص مصلحت ملی بذارن٬ اما نه! نظام صرفن به فکر مصلحت خودشه! حالا همین موضوع ساده رو که به عقل یه بچه ۱۰ ساله می رسه بگیر و برو بالا. واضحه که تو همچین نظامی٬ کسی مثل سمیه نه تنها مطلوب نیست بلکه مورد غضب هم قرار می گیره.

اما خب٬ حکایت این جور آدما٬ حکایت چوب دو سر طلاست. چون مصلحت اندیشی های نظام براشون قابل قبول نیست٬ مغضوب همون مامور و معذورهای دست دهمن. و چون طرفدار شرعی هستن که نظام٬ مصلحتشو به اسم اون توجیه می کنه٬ منفور مردمی می شن که دهنشون با نظام و مصلحتش سرویس شده. تو مدرسه کسی جرات نداشت به بسیجیهای سلحشور چپ نگاه کنه. دخترهایی بودن که بچه ها از جلوشون در می رفتن و صحبتهاشونو فاکتور می گرفتن. اما هرکی دلش گرفته بود یه تشری به این سمیه بیچاره می زد چون چادر سرش بود٬ چون نمازش ترک نمی شد٬ چون قرآن رو با صوت و گاهی تو محرم نوحه می خوند و مهم تر از همه: نه جواب می داد نه نفوذی داشت که زیرآب بزنه! تشر زدن و سرسنگین بودن با سمیه شده بود نماد مبارزه با جمهوری اسلامی!

همون سال اول یکی از دبیرها که خیرسرش لیسانس روانشناسی داشت٬ آب پاکی رو رو دست ما ریخت.

اومد یه برنامه ای سر کلاس گذاشت به اسم صندلی داغ. می گفت هر جلسه یکی بیاد پای تخته٬ بقیه درباره اش نظر بدن٬ بگن کدوم رفتارهاشو دوست دارن و از کدوم رفتارهاش بدشون می یاد. بله٬ خیلی عالیه و به انتقاد پذیری آدم کمک می کنه٬ اما نه وسط یه عده حسود بخیل که به خاطر یه تست کنکور حاضرن از روی نعش هم رد بشن. سمیه رفت پای تخته و چشمتون روز بد نبینه... هم فحش دادن بهش جزو سوابق مبارزاتی محسوب می شد(!) هم علت مهم تری وجود داشت: اطلاعات عمومیش زیاد بود و مخصوصن سر کلاس زیست شناسی ماتحت خیلیا رو سوزونده بود... حالا وقت انتقام بود!

من جزو آخرین نفرهایی بودم که باید درباره سمیه نظر می دادم و البته هیچ رفاقت و همدلی باهاش نداشتم٬ اما از نفر سوم و چهارم به بعد٬ کم مونده بود به خاطرش گریه ام بگیره. کوبیدن فعل درستی نیست بهتره بگم دختر بیچاره رو منهدم کردن! روانشناس بزرگ ساکت بود و با نگاه رضایت بخشی خرد شدن بچه رو نظاره می کرد. سمیه هم سرشو پایین انداخته بود و فقط گوش می داد بدون هیچ دفاعی. نوبت که به من رسید وقت چندانی تا زنگ تفریح نمونده بود. طبیعتن انتظار ندارین عین زورو ظاهر شده باشم. فقط گفتم تنها انتقاد من به سمیه اینه که بعضی وقتها بحثهای خارج از درس رو سر کلاس مطرح می کنه درحالی که می تونه زنگهای تفریح با دبیرها صحبت کنه. با بقیه نظرهای بچه ها مخالفم و به نظرم هیچ کدوم درباره سمیه صادق نیست.

دو سه جلسه بعد که از قضا سمیه غایب بود٬ دبیر محترم اعتراف کرد که ما درباره سمیه زیاده روی کردیم و درست نبود به جای انتقاد بهش فحش بدیم! خیلی دلم می خواست تو صندلی داغ خودش گیرش بیارم و بهش بگم در دانشگاهی که به تو مدرک داده رو باید گل گرفت!

از اون روز سمیه خیلی ساکت و منزوی شد. نابغه ها خوشحال بودن که هم پوز این جیره خور نظام رو زدن هم اعتماد به نفس یکی از رقبای جدیشونو تو کنکور سوراخ کردن. یک سال بعد با هم یک هفته اردوی مثلن فرهنگی رفتیم رامسر. اونم جریانات خودشو داشت البته. اسم من برای اردو رد نشده بود و منم مشتاق رفتن نبودم٬ یک دفعه بهم خبر دادن بیا که باید بری. بعدها فهمیدم سمیه اسم منو داده و حاضر شده خودش نره تا من برم که معنویتو درک کنم و این تفاسیر. دمش گرم واقعن چون اون اردوی کذایی بهم ثابت کرد آبم با این جماعت توی یه جوب نمی ره. شرح ماوقع بماند٬ فقط از سمیه می گم که تسبیح می انداخت و ذکر می گفت و می گفت یاد مرگ٬ یاد خدا٬ آدمو درست می کنه. بهش می گفتم سمیه جان٬ این جماعت به اصطلاح مذهبی رو ببین که تا خرخره تو کثافت رفتن٬ می گفت خوبش هم هست٬ آسون نیست کسی واقعن به یاد خدا باشه و تو نماز حضور قلب داشته باشه٬ درست می شه این مملکت٬ درست می شه...

سمیه الآن ایران نیست.

posted @ ۴:۲۳ قبل‌ازظهر